Không phải tất cả xà phòng thiên nhiên nào cũng giống nhau. Dù tên gọi và vẻ ngoài tương tự, chúng có thể rất khác nhau về bản chất.
Có thể bạn đã nghe đâu đó về 2 loại xà phòng: loại làm theo phương pháp truyền thống và loại làm từ phôi xà phòng. Vậy loại nào tốt hơn cho da? Và làm thế nào để phân biệt các loại xà phòng thiên nhiên? Hãy xem bài viết này để có câu trả lời rõ ràng nhất nhé.
2 phương pháp làm xà phòng phổ biến hiện nay
Có nhiều phương pháp làm xà phòng khác nhau, nhưng tựu chung lại gồm 2 phương pháp chính như sau:
Phương pháp truyền thống.
Người làm xà phòng sẽ bắt đầu từ dầu thực vật và Kiềm. Khi kết hợp với nhau, chúng phát sinh phản ứng Xà phòng hóa, tạo thành xà phòng và Glycerin. Các loại thảo mộc, hương thơm, thành phần bổ sung.. cũng được thêm vào trong quá trình này.
Sau đó, xà bông được đổ vào khuôn, đợi cho cứng lại rồi cắt thành từng cục. Các cục xà bông chưa được dùng ngay mà phải để trên kệ trong vòng 1-2 tháng, thời gian này gọi là “Curing” giúp cục xà bông trở nên cứng chắc và đạt chất lượng tốt nhất. Phương pháp làm xà phòng truyền thống đã có từ thời Ai Cập cổ đại và vẫn rất phổ biến cho đến hiện tại.
Phương pháp làm xà phòng từ phôi xà phòng.
Cách này đơn giản hơn nhiều. Phôi xà phòng về bản chất đã là xà phòng trải qua phản ứng xà phòng hóa. Nó có đặc tính lỏng ra khi gặp nhiệt độ cao. Người làm xà phòng chỉ cần đun nóng tới 80 – 100 độ cho phôi xà phòng tan chảy, thêm vào các thành phần mong muốn (thảo mộc, mùi hương…). Sau đó xà phòng được đổ vào khuôn, để nguội cho cứng lại và có thể sẵn sàng để sử dụng ngay sau đó.
Sở dĩ phôi xà phòng có khả năng tan chảy là vì ngoài các thành phần làm xà phòng truyền thống, nó có thêm một số thành phần đặc biệt: Propylene glycol và/hoặc Sorbitol… Phôi xà phòng cũng chứa lượng lớn Glycerin >20% để giúp nó tan chảy dễ dàng. Chính vì vậy, xà phòng làm từ phôi còn được gọi là xà phòng Glycerin.
Xà phòng làm từ phôi xà phòng có tốt không?
Bạn có thể sẽ bất ngờ khi biết nhiều loại xà phòng trên thị trường được làm từ phôi xà phòng. Vậy các sản phẩm này có tốt không?
Điều này còn tùy thuộc vào chất lượng của phôi xà phòng. LUSH, hãng mỹ phẩm handmade nổi tiếng thế giới, cũng làm xà phòng từ phôi xà phòng. Phôi xà phòng này do LUSH tự nghiên cứu sản xuất. Hay như Stephenson, một thương hiệu nguyên liệu mỹ phẩm nổi tiếng Thế giới, có các sản phẩm phôi xà phòng chất lượng rất tốt. Khi chất lượng của phôi xà phòng được kiểm soát, thành phẩm làm ra sẽ có chất lượng tốt, đẹp mắt và dễ dàng kết hợp các nguyên liệu.
Tuy vậy, không phải ai cũng có điều kiện dùng phôi xà phòng tốt hoặc tự nghiên cứu phôi xà phòng riêng. Hầu hết người làm xà phòng có rất ít thông tin về chất lượng của phôi xà phòng. Vì vậy hầu như không thể kiểm soát được chất lượng của chúng. Nếu phôi xà phòng kém chất lượng, có thể gặp một số vấn đề sau:
- Propylene glycol là thành phần không thể thiếu trong phôi xà phòng. Tuy được các nhà khoa học đánh giá là an toàn trong thực phẩm, mỹ phẩm, dược phẩm, nó vẫn được cho là “không thiên nhiên” và có khả năng kích ứng. Hơn 95% Propylene glycol được sản xuất từ dầu mỏ. Vì vậy, rủi ro lớn nhất không phải nằm ở bản thân Propylene glycol, mà ở những hóa chất còn sót lại trong quá trình sản xuất (trace amount). Đây cũng là lý do mà người ta ngày càng tránh xa dầu mỏ (Petroleum) khi nhắc đến các sản phẩm chăm sóc da.
- Phôi xà phòng chất lượng kém thường dùng các nguyên liệu cấp thấp, và vì vậy độ nguyên chất và độ an toàn cũng không thể cao được. Ví dụ như Glycerin, thay vì dùng loại Glycerin thực vật đạt chuẩn USP (dược điển Hoa Kỳ), phôi xà phòng kém chất lượng có thể chỉ dùng Glycerin thô (Raw Glycerin) với giá rẻ hơn 4-5 lần. Hay như các loại dầu thực vật, phôi xà phòng kém chất lượng thường dùng dầu cọ cấp thấp để hạ giá thành.
- Nhiều phôi xà phòng còn có thành phần là các chất tẩy rửa tổng hợp như SLS, SLES… để tăng khả năng làm sạch.
Rõ ràng là trong phần lớn các trường hợp, người làm xà phòng từ phôi sẽ không thể kiểm soát chất lượng và đặc tính của cục xà phòng họ tạo ra. Mặc cho thực tế là sau đó họ có thêm vào những nguyên liệu thiên nhiên như Nghệ, Khổ Qua, Gấc, các chiết xuất, Vitamin đi chăng nữa. Vì vậy, đừng để những thành phần hấp dẫn ghi trên bao bì đánh lừa bạn.
Cách phân biệt xà phòng làm từ phôi và xà phòng truyền thống
Oái oăm là cả 2 phương pháp làm xà phòng đều cho ra cục xà phòng khá giống nhau, vì vậy khá khó để phân biệt, cả quan sát bằng mắt thường lẫn cảm nhận khi sử dụng. Sau đây VITABOX sẽ chỉ cho bạn 3 phương pháp phân biệt rất đơn giản và chính xác mà ai cũng có thể áp dụng.
1. Đọc thành phần
Thoạt nghe thì thấy phức tạp, nhưng thực ra cách này rất dễ. Nó còn có 1 ưu điểm nữa là an toàn cho túi tiền của chúng ta, vì có thể thực hiện trước khi quyết định mua hàng.
Phôi xà phòng được thiết kế để có thể nấu chảy ra, nên nó sẽ cần có những thành phần không thể thiếu là Propylene Glycol và/hoặc Sorbitol. Trong khi xà phòng truyền thống sẽ không có 2 chất này. Vì vậy nếu bạn bắt gặp một trong hai thành phần này thì chắc chắn đây là xà phòng được làm từ phôi xà phòng.
2. Nấu chảy 1 cục nhỏ
Cách này khá dễ và trực quan. Bạn chỉ cần cắt 1 mẩu xà phòng, cho vào nồi và đun nóng nhẹ nhàng. Nếu là xà phòng làm từ phôi xà phòng, nó sẽ tan chảy ra khi nồi đạt nhiệt độ ~80-100 độ C. Nếu là xà phòng truyền thống, nó sẽ hầu như không thay đổi gì khi bị đun nóng.
Vì sao lại như vậy? Là vì phôi xà phòng được thiết kế để có thể chảy ra khi đun nóng, và cứng lại khi để nguội. Trong khi đó, xà phòng làm ra theo cách truyền thống, dù ban đầu có dạng lỏng, nhưng sau khi đổ khuôn và cứng lại rồi thì sẽ không thể nấu chảy ra được.
3. Dựa vào bao bì sản phẩm
Đây là một tips nhỏ, tuy rằng độ chính xác không tuyệt đối, nhưng rất hữu ích và nhanh chóng.
Nếu bạn thấy cục xà phòng được bọc bởi màng nhựa (nylon) thì rất có thể đó là xà phòng làm từ phôi.
Lý do là: xà phòng làm từ phôi xà phòng có thành phần Glycerin chiếm tỷ lệ cao (vì vậy nên nó còn có tên gọi khác là “xà phòng Glycerin”). Glycerin có đặc tính thu hút ẩm (humectant), vì vậy khi tiếp xúc với không khí có độ ẩm cao, sau vài ngày bề mặt cục xà phòng sẽ xuất hiện những giọt “mồ hôi”, tiếng anh gọi là Glycerin dew. Để tránh tình trạng này, xà phòng Glycerin cần được bọc kín khí bằng 1 lớp màng nhựa ngay sau khi làm ra.
Xà phòng truyền thống thì ngược lại, nó cần đường thông thoáng, vì vậy thường không cần bao bọc gì cả.
